Ποιές είναι οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα παιδιά με δυσλεξία και άλλες μαθησιακές δυσκολίες κατά την εκμάθηση της Αγγλικής γλώσσας;
Οι ειδικές μαθησιακές δυσκολίες , μια εκ των οποίων είναι και η δυσλεξία, αφορούν κυρίως δυσκολίες στην Ανάγνωση, την Γραφή, την Ορθογραφία και την επεξεργασία του γραπτού λόγου. Οι αδυναμίες αυτές καθιστούν την εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας – πέραν της μητρικής – ιδιαίτερα δύσκολη.
Πιο συγκεκριμένα η Αγγλική γλώσσα παρουσιάζει ιδιαίτερες προκλήσεις λόγω των ιδιαιτεροτήτων του αγγλικού συστήματος γραφής , της ασυνεπούς ορθογραφίας και προφοράς της.
1. Ασυνεπής αντιστοιχία γραμμάτων-ήχων (Phonics)
Η Αγγλική γλώσσα χαρακτηρίζεται από ασυνέπεια στους φωνολογικούς της κανόνες. Πολλές λέξεις δεν προφέρονται όπως γράφονται γράμματα (συνδυασμοί γραμμάτων προφέρονται με διαφορετικούς τρόπους ανάλογα με τη λέξη π.χ. οι λέξεις through, though, tough έχουν διαφορετική προφορά παρά τις ομοιότητες στη γραφή).
Αυτό δυσκολεύει τους μαθητές με δυσλεξία να κάνουν φωνημική-γραφημική αντιστοιχία (phoneme-grapheme correspondence) να συνδέσουν δηλαδή το σωστό ήχο (φώνημα) με το αντίστοιχο γράμμα (γράφημα) και συνεπώς να κάνουν σωστή κωδικοποίηση και αποκωδικοποίηση.
Έτσι επηρεάζεται η ικανότητά τους να διαβάζουν σωστά και να κατανοούν νέες λέξεις, καθώς δεν υπάρχουν ξεκάθαροι κανόνες προφοράς για να τις διαβάσουν.
2. Αργός ρυθμός Ανάγνωσης – Δυσκολία στην επεξεργασία και την κατανόηση γραπτού κειμένου
Η δυσκολία στην αποκωδικοποίηση καθώς και ή ελλιπής λεκτική μνήμη των μαθητών με δυσλεξία οδηγεί σε αργή και ανακριβή ανάγνωση χωρίς ευχέρεια.
Οι μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να διαβάσουν, να επεξεργαστούν και να κατανοήσουν ένα αγγλικό κείμενο σε σύγκριση με τους συνομηλίκους τους καθώς δυσκολεύονται να αναγνωρίσουν τις λέξεις και την σημασία τους μέσα στο κείμενο.
3. Ορθογραφία και Γραφή
Η αδύναμη μνήμη γλωσσικών πληροφοριών που χαρακτηρίζει τους μαθητές με δυσλεξία επηρεάζει την ικανότητα τους για απομνημόνευση της σωστής γραφής των λέξεων.
Αντιστροφές γραμμάτων (π.χ. b-d, was-saw) και ορθογραφικά λάθη που δεν ακολουθούν τους τυπικούς κανόνες συμβαίνουν γιατί η Αγγλική γλώσσα έχει μη φωνητική ορθογραφία, δηλαδή πολλές λέξεις δεν γράφονται όπως προφέρονται (π.χ. knight, psychology).
Τα παιδιά με δυσλεξία δυσκολεύονται να απομνημονεύσουν τη σωστή γραφή αυτών των λέξεων, με αποτέλεσμα να κάνουν πολλά ορθογραφικά λάθη.
Επίσης αντιμετωπίζουν πολύ συχνά προβλήματα στην γραπτή έκφραση. Η ορθογραφία, η δομή προτάσεων και η σύνταξη μπορεί να είναι ιδιαίτερα απαιτητικές για ένα παιδί με δυσλεξία.
4. Προβλήματα στην Προφορά και την Ακουστική Κατανόηση
Η αγγλική γλώσσα περιλαμβάνει πολλούς ήχους που δεν υπάρχουν στα ελληνικά, κάτι που καθιστά δύσκολη την αναγνώριση και την παραγωγή τους.
Οι μαθητές με δυσλεξία δυσκολεύονται να ξεχωρίσουν ήχους που μοιάζουν, όπως ship/sheep ή bit/beat.
5.Προβλήματα που προκύπτουν από την αδύναμη μνήμη εργασίας
Η μνήμη εργασίας βοηθά τα παιδιά να συγκρατούν πληροφορίες ενώ διαβάζουν ή γράφουν. Τα παιδιά με δυσλεξία συχνά έχουν περιορισμένη μνήμη εργασίας, γεγονός που δυσκολεύει την απομνημόνευση γραμματικών κανόνων, τη χρήση νέου λεξιλογίου και την κατανόηση.
6. Δυσκολία στη γραμματική και τη σύνταξη
Η Αγγλική γλώσσα έχει πολλές ανωμαλίες στη γραμματική και συντακτική της δομή, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει σύγχυση και ιδιαίτερη δυσκολία στα παιδιά με δυσλεξία να κατανοήσουν, να απομνημονεύσουν και να εφαρμόσουν γραμματικούς κανόνες. Ιδιαίτερες προκλήσεις αποτελούν τα ανώμαλα ρήματα (π.χ. go-went, eat-ate), οι χρόνοι, οι προθέσεις και οι καταλήξεις των λέξεων.
7. Χαμηλή αυτοπεποίθηση και άγχος
Οι συνεχείς δυσκολίες στην ανάγνωση και τη γραφή μπορεί να επηρεάσουν την αυτοπεποίθηση των παιδιών, οδηγώντας σε απογοήτευση και άγχος. Συχνά οι μαθητές με δυσλεξία αποφεύγουν να συμμετέχουν που απαιτούν την χρήση της Αγγλικής γιατί φοβούνται ότι θα κάνουν λάθη και θα αισθανθούν μειονεκτικά .
Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε τα παιδιά με δυσλεξία και άλλες μαθησιακές δυσκολίες;
Η εκμάθηση της Αγγλικής γλώσσας μπορεί να είναι μια πρόκληση για τα παιδιά με δυσλεξία, αλλά με τις σωστές εκπαιδευτικές μεθόδους, μπορούν να αναπτύξουν τις δεξιότητές τους και να ξεπεράσουν τις δυσκολίες τους.
Η γνώση είναι μια δυναμική διαδικασία που επιτυγχάνεται μέσα από:
Πολυαισθητηριακή διδασκαλία ( χρήση όλων των αισθήσεων των μαθητών με την χρήση οπτικών – εικόνων-, ακουστικών – ήχο ι- και κιναισθητικών στοιχείων – κίνηση ).
Ενίσχυση της μνήμης μέσα από έξυπνους συνδυασμούς, ιστορίες, οπτικές αναπαραστάσεις, συμβολισμούς ( μνημονικές τεχνικές).
Ενίσχυση της φωνολογικής επίγνωσης: Ασκήσεις που βοηθούν στην αναγνώριση και διάκριση ήχων μπορούν να βελτιώσουν την αποκωδικοποίηση των λέξεων.
Διαχωρισμός της διδασκαλίας σε μικρά βήματα: Η σταδιακή παρουσίαση του υλικού και η επανάληψη βοηθούν στη συγκράτηση των πληροφοριών.
Βιωματική μάθηση – Real life approaching Προσέγγιση της ξένης γλώσσας μέσα από τα βιώματα και τα ερεθίσματα των μαθητών.
Διάδραση-Ελεύθερη έκφραση Ενθαρρύνουμε την ενεργή συμμετοχή του/της μαθητή/τριας στο μάθημα και τον/την εμπλέκουμε στην μαθησιακή διαδικασία.
Η χρήση της τεχνολογίας (εκπαιδευτικά εργαλεία λογισμικά ανάγνωσης, ηχητικά βιβλία και εφαρμογές που μετατρέπουν το κείμενο σε ομιλία) υποστηρίζει την εναλλακτικό τρόπο μάθησης.
Προσαρμογές στην αξιολόγηση Παροχή περισσότερου χρόνου στις γραπτές εργασίες ή η δυνατότητα προφορικών απαντήσεων μπορούν να μειώσουν το άγχος και να δώσουν στα παιδιά περισσότερες ευκαιρίες να δείξουν τις γνώσεις τους.
Δημιουργούμε ένα δημιουργικό και ασφαλές περιβάλλον μάθησης όπου ενισχύεται η αυτοπεποίθηση, η αποδοχή και η στήριξη των ατόμων με μαθησιακές δυσκολίες
Η εκμάθηση της Αγγλικής γλώσσας μπορεί να είναι απαιτητική για τα παιδιά με δυσλεξία, αλλά με την κατάλληλη υποστήριξη και στρατηγικές, μπορούν να αναπτύξουν τις δεξιότητές τους και να ξεπεράσουν τις δυσκολίες τους.
